Phát triển

Vào năm 2016, Toho Co., Ltd. đã phát hành một phần phim khởi động lại của chuỗi phim về quái vật Godzilla mang tên Shin Godzilla. Tác phẩm vô cùng thành công về cả mặt thương mại lẫn nghệ thuật, qua đó thúc đẩy đạo diễn Anno Hideaki cho ra mắt hai bộ phim tokusatsu khởi động lại khác gồm Shin Ultraman (2022) và Shin Kamen Rider (2023).[15] Theo nhà sản xuất Yamada Kenji của Godzilla Minus One, Toho đã lên kế hoạch thực hiện một số phim điện ảnh Godzilla live-action theo sau thành công của Shin Godzilla, tuy nhiên tất cả đều bị hủy bỏ vì họ cảm thấy chúng không xứng đáng với cái danh "tác phẩm nối tiếp".[16] Vào năm 2017, đồng đạo diễn Higuchi Shinji của Shin Godzilla đã tuyên bố tại hội nghị người hâm mộ G-Fest ở Hoa Kỳ rằng Toho sẽ không thực hiện bất kỳ bộ phim nào về Godzilla cho đến năm 2020, trong đó lý do bắt nguồn từ thỏa thuận với Legendary Pictures, hãng phim đang xây dựng thương hiệu Godzilla của riêng họ, đã cấm Toho phát hành những bộ phim lấy đề tài Godzilla cùng năm với Legendary.[17][18] Năm 2018, giám đốc điều hành Toho Ota Keiji thông báo rằng Shin Godzilla sẽ không có bất kỳ phần phim nối tiếp nào, đồng thời bày tỏ sự quan tâm đến một vũ trụ Godzilla chung tương tự như Vũ trụ Điện ảnh Marvel.[19]

Năm 2019, Toho cho thành lập bộ phận "Godzilla Room" chuyên hoạch định phát triển những dự án Godzilla mới.[20] Sau khi phát hành bộ phim The Great War of Archimedes trong cùng năm đó, nhà sản xuất Ichikawa Minami đã chỉ định đạo diễn nổi tiếng Yamazaki Takashi thực hiện một tác phẩm về Godzilla.[21] Ông bắt đầu chuẩn bị cho dự án và định dành ra một năm để chắp bút phần kịch bản. Tuy nhiên, đại dịch COVID-19 đã buộc đoàn làm phim hoãn quay vài năm, dẫn đến việc kịch bản phải viết đi viết lại nhiều lần trong suốt khoảng thời gian đó.[20][21] Đồng thời, Ichikawa cũng đề nghị các diễn viên Kamiki Ryunosuke và Hamabe Minami hóa thân thành một cặp đôi trong phim, tương tự như họ đã làm trong series truyền hình chính kịch Ranman (2023) của NHK.[21]

Godzilla Minus One là tác phẩm thứ ba mà đạo diễn Yamazaki đề cập đến Godzilla. Bộ phim đầu tiên mang tên Always Zoku Sanchōme no Yūhi (2007) có sự xuất hiện của con quái vật trong phần mở đầu tác phẩm. Trong quá trình chuẩn bị sản xuất Minus One, ông cũng đã chỉ đạo và tạo hiệu ứng cho trò chơi mô phỏng chuyển động trong điểm tham quan Godzilla the Ride: Giant Monsters Ultimate Battle (2021) thuộc Công viên giải trí Seibu-en.[22][23]

Vào ngày 18 tháng 2 năm 2022, Robot Communications đã thông báo về bộ phim mang tiêu đề Blockbuster Monster Movie (超大作怪獣映画, Chōtaisaku Kaijū Eiga?), thông qua quá trình tuyển vai trên trang web chính thức của họ.[24][25] Robot cho biết tác phẩm sẽ do Yamazaki đạo diễn và được thực hiện bởi Toho.[24] Vào ngày tiếp theo, cây bút Ando Kenji của HuffPost đã đề cập đến những phỏng đoán của người hâm mộ trên mạng xã hội về việc liệu đây có phải là phiên bản làm lại của phần phim ra mắt năm 1954 hay không. Ando cũng lưu ý rằng đây là một tác phẩm sử thi lấy bối cảnh Nhật Bản thời hậu chiến từ năm 1945 đến năm 1947, đồng thời trích dẫn nhận xét của Yamazaki từ một cuộc phỏng vấn về lối miêu tả Godzilla của ông trong Always Zoku Sanchōme no Yūhi: "Bạn sẽ không thể nào có được Godzilla trừ khi đây là Thời kỳ Chiêu Hòa".[25]

Toho tuyên bố rằng dự án kaiju giấu tên của Yamazaki chính là một bộ phim Godzilla vào ngày 3 tháng 11 năm 2022, tại một sự kiện kỷ niệm 68 năm thành lập thương hiệu mang tên "Ngày Godzilla". Bên cạnh đó, công ty cũng tiết lộ rằng bộ phim đã hoàn thành việc công việc ghi hình và đang bước vào giai đoạn hậu kỳ, trong đó ngày phát hành dự kiến sẽ ​​là 3 tháng 11 năm 2023. Yamazaki được bổ nhiệm làm biên kịch và giám sát hiệu ứng hình ảnh của tác phẩm.[26][27] Trong cuộc họp báo vào ngày 13 tháng 12 năm 2022, trưởng phòng kế hoạch Usui Hisashi của Toho ngụ ý rằng bộ phim mới có liên quan đến phần phim đầu tiên ra mắt năm 1954.[28]

Toho đã nộp đơn đăng ký nhãn hiệu cho tựa tiếng Nhật vào ngày 11 tháng 7 năm 2023, bên cạnh những cách đọc thay thế khác như Gojira Minus Itten Zero (ゴジラマイナスイッテンゼロ, Gojira Minus Itten Zero?).[29] Đạo diễn Yamazaki cũng cho biết tiêu đề Anh–Nhật của Godzilla Minus One là do nhà sản xuất Abe Shūji nghĩa ra, đồng thời ông tin rằng Abe đã chịu ảnh hưởng từ quyển tiểu thuyết khoa học viễn tưởng Minus Zero (ja) của nhà văn Tadashi Hirose (ja).[30]

Kịch bản

Yamazaki nói rằng nỗi lo âu trải rộng toàn thế giới và sự bất tin của chính phủ trong đại dịch COVID-19 là một trong những nguồn cảm hứng chính để ông viết nên câu chuyện[31][32][33] đồng thời vị đạo diễn cũng hy vọng những điều đó sẽ được phản ánh đầy đủ trong bộ phim hoàn chỉnh.[31] Yamazaki không muốn đặt bối cảnh phim ở Nhật Bản thời hiện đại và lấy ý tưởng từ thảm họa hạt nhân Fukushima 2011 vì ông tin rằng nó sẽ rất giống với Shin Godzilla (2016).[31][34] Thay vào đó, vị đạo diễn quyết định xây dựng bối cảnh ở thời kỳ hậu chiến,[34] qua đó tạo cơ hội cho Godzilla Minus One khám phá những chủ đề về phản chiến,[35] tổn thương,[36] hy vọng,[36] mặc cảm tội lỗi[37] cùng sự cứu chuộc.[37] Ngoài ra, ông cũng tuyên bố rằng Godzilla tượng trưng cho quan điểm của Nhật Bản về thảm sát hạt nhân, giống như tác phẩm điện ảnh ra mắt năm 1954.[lower-alpha 4] Yamazaki quyết định đưa tàu tuần dương hạng nặng Takao, máy bay chiến đấu Shinden, tàu khu trục Yukikaze và Hibiki phim vì ông rất thích lịch sử quân sự nhưng lại chưa từng khắc họa chúng trước đây.[33]

Khi viết kịch bản cho Godzilla Minus One,[40] đạo diễn Yamazaki đã lấy cảm hứng từ bộ phim Godzilla, Mothra and King Ghidorah: Giant Monsters All-Out Attack (2001) của Kaneko Shusuke — một trong những tác phẩm về Godzilla mà ông yêu thích nhất.[41] Tại buổi chiếu phim, ông đã bộc bạch với Kaneko rằng "Tôi đã quên béng đi nội dung của GMK trong một khoảng thời gian, nhưng tôi lại tự động nghĩ về nó khi thảo ra kịch bản của -1.0. Dường như tôi đã hoàn toàn bị ảnh hưởng bởi tác phẩm mà không hề nhận ra điều đó".[40] Bên cạnh đó, vị đạo diễn cũng thừa nhận Godzilla Minus One đã chịu nhiều dư âm từ phần phim năm 1954,[31][35] Hàm cá mập (1975) của Steven Spielberg,[42] các tác phẩm do Miyazaki Hayao đạo diễn,[43] cũng như Shin Godzilla (2016).[44] Gareth Edwards, người cầm trịch dự án Godzilla (2014), cho rằng Close Encounters of the Third Kind (1977) và Công viên kỷ Jura (1993) của Steven Spielberg cùng Dunkirk (2017) của Christopher Nolan cũng lsf những nguồn ảnh hưởng đáng kể đến bộ phim.[43]

Trong lúc bàn về kết thúc của Godzilla Minus One, Yamazaki cảm thấy rằng "Nó sẽ mang âm hưởng điện ảnh hơn nếu không hạ màn một cách gọn gàng và hợp lý" cũng như cho biết thêm "Không chỉ là phát súng hiệu cho phần phim tiếp theo, nó còn giúp cho những nhân vật vẫn sống động trong con tim của khán giả."[45]

Một cuốn tiểu thuyết chuyển thể do Yamazaki chắp bút đã được phát hành ở Nhật Bản bởi Shueisha vào ngày 8 tháng 11 năm 2023.[46][47]

Thiết kế

Thiết kế của quái vật Godzilla trong Minus One là một trong những phiên bản từ Godzilla the Ride.[48][49] Do chịu ảnh hưởng từ thiết kế trong Godzilla, Mothra and King Ghidorah: Giant Monsters All-Out Attack, nên ban đầu Yamazaki đã hình dung sản phẩm của mình sẽ có "đôi mắt hình bán nguyệt", tuy nhiên người phụ trách làm mẫu Taguchi Kosuke lại vẽ nó thành "hình quả hạnh", sau cùng cho ra lò thành phẩm là "đôi mắt vàng hình quả hạnh".[49] Yamazaki cũng giải thích thêm rằng kể từ khi đoàn làm phim tạo ra phiên bản Godzilla này ở dạng kỹ thuật số, nó đã "mang lại nhiều chi tiết hơn so với bất kỳ sản phẩm thủ công nào. Vì vậy, chúng tôi có thể tăng độ phân giải của tỷ lệ và làm cho chúng trở nên thật sự, thật sự sắc nét, từ đó khoác lên cho nó một vẻ ngoài vô cùng hung tợn. Về nửa dưới của Godzilla, chúng tôi đã làm cho nó có cảm giác nặng nề và dày đặc theo cách khiến người xem cảm thấy giống một ngọn núi cũng như hình bóng tam giác đang bước đi qua một không gian. Hãy tưởng tượng đến Tàu khu trục Ngôi sao trong Chiến tranh giữa các vì sao."[39]

Yamazaki đã cố gắng biến Godzilla trong tác phẩm này trở thành phiên bản đáng sợ nhất.[39] Đội ngũ đã thiết kế Godzilla sao cho nó thể hiện sự dữ tợn, bạo liệt và năng động, vừa có mặt tĩnh, vừa có khía cạnh giống thần. Vây lưng của nó có phần "nhọn và hung bạo hơn" so với phiên bản Godzilla the Ride, như thể năng lượng tái tạo của nó đang trở nên mất kiểm soát. Yamazaki tuyên bố rằng nhóm cũng đã cố gắng biến Godzilla trở nên "nguy hiểm nhất trong lịch sử".[49]

Ghi hình

Quá trình quay phim chính diễn ra tại những địa điểm thuộc vùng Kantō và Chūbu (ở tỉnh Aichi và Nagano) của đảo Honshu, bắt đầu từ ngày 17 tháng 3 năm 2022 và chính thức đóng máy vào khoảng ngày 11 tháng 6.[24][25][50] Theo trang web của Robot, bộ phim sẽ lấy bối cảnh từ năm 1945 đến năm 1947, do đó sẽ có những hạn chế về kích cỡ trang phục, kiểu tóc (nam giới để tóc dài phải uốn tóc) và màu tóc (không chấp nhận việc nhuộm tóc) của các nhân vật phụ.[24] Trong khi đó, những cảnh biển trong phim được ghi hình tại Hồ Hamana và Biển Enshū.[51] Từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2022, một số doanh nghiệp cộng đồng gần sông Tenryū đã giúp đoàn làm phim chỉnh sửa và bảo trì thuyền để quay các cảnh hạm đội ở Enshū.[51] Các địa điểm quay phim khác bao gồm Tòa thị chính ở Okaya, Nagano,[52] Bảo tàng Tưởng niệm Không đoàn Hải quân Tsukuba ở Kasama,[53] Địa điểm Căn cứ Không Hải quân Kashima cũ ở Miho[53] và Công viên Thể thao Tổng hợp Shimodate ở Chikusei.[53]

Trong quá trình sản xuất, những phân cảnh có sự xuất hiện của máy bay tiêm kích Kyushu J7W Shinden đã được hiện thực hóa một phần thông qua việc xây dựng một bản sao có tỷ lệ 1:1,[54] trong đó chỉ tồn tại một mẫu duy nhất và nằm bên ngoài Nhật Bản, trong bộ sưu tập của Trung tâm Steven F. Udvar-Hazy ở Chantilly, Virginia.[39] Yamazaki nói rằng "Ban đầu, ngân sách không cho phép chúng tôi chế tạo bất kỳ phần nào của [máy bay]" nhưng "nghĩ xa hơn thì, với kế hoạch B, chúng tôi có thể tìm ra một bảo tàng sẵn lòng mua lại đạo cụ sau khi bộ phim được thực hiện, điều này giúp bù đắp cho kinh phí phải bỏ ra để sản xuất chiếc máy bay ngay từ ban đầu".[39] Vì vậy, sau khi hoàn thành quá trình quay phim, bản sao máy bay đã được vận chuyển đến và trưng bày tại Bảo tàng Tưởng niệm Hòa bình Tachiarai ở Chikuzen, Fukuoka vào tháng 7 năm 2022.[39][55] Khi ấy, Toho đã tặng lại nó với tư cách ẩn danh và chỉ tiết lộ về sự đóng góp của họ trong việc xây dựng mô hình sau khi Minus One ra mắt.[54]

Hiệu ứng hình ảnh

Tất cả 610 cảnh kỹ xảo của bộ phim đều được xử lý bởi đội ngũ gồm 35 nghệ sĩ[56][39] tại studio Chōfu ở Shirogumi,[57] dưới sự giám sát của Yamazaki[26][58] và chỉ đạo của Shibuya Kiyoko.[59][lower-alpha 5] Đội ngũ bắt đầu thực hiện kỹ xảo cho Godzilla Minus One vào tháng 4 năm 2022, thông qua chương trình đặc biệt về Yamazaki của TV Shinshu được phát hành vào năm sau.[57] Shirogumi đã tiết lộ điều này bằng cách mở một cuộc tuyển chọn những nhà soạn nhạc và thiết kế hiệu ứng hình ảnh vào tháng 4 năm 2022, trong đó ghi rằng quá trình hậu sản xuất đã bắt đầu và công đoạn xử lý hiệu ứng hình ảnh sẽ diễn ra từ thời gian đó cho đến tháng 1 năm sau.[61] Sau đó, họ đã thay đổi lịch trình thành từ tháng 11 năm 2022 cho đến tháng 2 năm 2023.[62] Trang web của đội ngũ đã gọi phần mềm làm hoạt hình 3D là Houdini và Maya cho phần thiết kế và Nuke cho phần tổng hợp.[61][62] Quá trình hậu kỳ chính thức kết thúc vào cuối tháng 5 năm 2023 sau khi hoàn thành xong khâu hiệu ứng hình ảnh.[63]

Đội ngũ đã cố gắng tạo ra những phân đoạn đại dương cho bộ phim, đặc biệt là cảnh tàn phá do Godzilla thực hiện.[39][64] Yamazaki thừa nhận rằng "Điều đó đã gây áp lực rất lớn lên phần mềm kết xuất ảnh của chúng tôi, vậy nên chúng tôi đã tạo ra rất nhiều dữ liệu trong quá trình thực hiện, nhiều đến nỗi khi cộng dồn tất cả lại thì con số lên tới hơn một petabyte. Cuối cùng, chúng tôi đã xóa dữ liệu ra khỏi màn ảnh rồi khởi tạo lại khi đang mở ổ cứng."[39]

Trong một cuộc trò chuyện trên sân khấu với đồng đạo diễn Higuchi Shinji của Shin Godzilla, Yamazaki cho biết những cảnh tàn phá và chết chóc trong Minus One đều chịu ảnh hưởng từ hiệu ứng hình ảnh của Higuchi trong tác phẩm Gamera 3: Revenge of Iris do Shusuke Kaneko chỉ đạo.[65]

Âm nhạc và hiệu ứng âm thanh

Cộng tác viên lâu năm của đạo diễn Yamazaki, Satō Naoki, là người chịu trách nhiệm soạn nhạc cho bộ phim. Rambling Records (ja) đã phát hành Godzilla Minus One Original Soundtrack dưới định dạng CD tại Nhật Bản vào ngày 28 tháng 10 năm 2023, theo sau đó là phiên bản đĩa nhựa giới hạn được công bố vào ngày 24 tháng 11.[66][67] Ngày 19 tháng 1 năm 2024, Toho thông báo rằng Waxwork Records sẽ phát hành nhạc phim dưới dạng đĩa nhựa và việc đặt trước chính thức diễn ra vào ngày hôm đó.[68]

Trong quá trình soạn nhạc, Satō đã dựa vào những bộ anime điện ảnh của hãng Studio Ghibli để làm chất liệu sáng tác cho những phân cảnh gây xúc động, còn âm nhạc do Akira Ifukube viết nên thì được dùng để làm bật nổi lên các phân đoạn có sự xuất hiện của kaiju.[69] Bên cạnh đó, những nhạc phim cổ điển mà Ifukube thực hiện cho các tác phẩm Godzilla (1954), King Kong vs. Godzilla (1962) và Mothra vs. Godzilla (1964) cũng được sử dụng trong một số cảnh phim.[70]

Inoue Natsuko là người đảm nhiệm khâu xử lý hiệu ứng âm thanh cho bộ phim. Cô cảm thấy rằng mình có nghĩa vụ tái tạo lại tiếng gầm nguyên bản của Godzilla bằng hệ thống âm thanh hiện đại. Sau khi thử qua nhiều cách để giữ nguyên âm thanh, Inoue cảm thấy rằng chúng vẫn chưa đủ "đô" nên cô quyết định ghi âm ngoài trời và sử dụng tiếng vang để tăng cường âm thanh. Cô đã cho phát tiếng gầm tại Sân vận động ZOZO Marine để tạo ra hiệu ứng âm thanh mà cô mong muốn, đồng thời tin rằng đây là sân vận động duy nhất có thể đáp ứng nhữny yêu cầu đặt ra do được trang bị những chiếc loa cỡ lớn, không có trần nhà, rộng rãi và hơi dốc. Khi nhớ lại quá trình tăng âm lượng tiếng gầm tại sân vận động, Inoue nói rằng "Tôi sẽ không bao giờ quên đi cái cảm xúc khi mà phát nó từ chiếc loa toa bự nhất đằng sau bảng thông báo điện tử". Yamazaki nhớ lại "Tôi cảm thấy rùng mình khi nghĩ rằng những người thật sự giáp mặt với Godzilla sẽ nghe thấy âm thanh ấy."[71]

Nhà sản xuất Abe Gō thừa nhận rằng hiệu ứng âm thanh từ tàu hỏa series Ichibata Dehani 50 (ja) đã được sử dụng trong cảnh Godzilla tấn công đoàn tàu 63 series, khi đoàn làm phim đang cố gắng cải thiện hình ảnh chân thực của thời hậu chiến trong tác phẩm thông qua những âm thanh lấy từ thực tế.[72]